Uçuk hastalığı ve tedavisi için Adana'da Uzm. Dr. Pınar Bozkurt dermatoloji kliniğinden randevu alabilirsiniz.
Uçuk (herpes simpleks enfeksiyonu); vücudun herhangi bir bölgesinde gelişebilen, su dolu kabarcıklar ve sonrasında kabuklu yara oluşumu ile seyreden viral bir enfeksiyondur. Herpes simpleks virüsünün 2 tipi vardır. Tip 1, sıklıkla ağız çevresi ve yüzde hastalık yaparken; Tip 2, genital bölgede hastalık oluşturur. Etkenin vücuda ilk girişinde ilk atak oluşur, virus daha sonra sinir köklerine yerleşerek sessiz kalır ve uygun ortam oluştuğunda tekrarlayıcı ataklar yapar. İlk atağın belirtileri enfekte kişi ile temastan sonraki 3 hafta içinde ortaya çıkar. Daha çok çocuklarda görülen bu durumda ağız içinde yaygın ağrılı yaralar, ateş, huzursuzluk gibi bulgular izlenir. Tekrarlayan ataklar ise daha hafif seyirlidir.
En sık dudaklar, ağız çevresi, burun ve çenede ortaya çıkar. Stres, heyecan, korku, travma, yorgunluk, uykusuzluk gibi vücut direncini düşüren durumlar, aşırı güneşe maruz kalma, ultraviyole ışınları, grip ve benzeri ateşli hastalıklar ile AIDS, kanser ve organ nakli gibi bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar tetikleyici faktörler arasındadır. Hastalık bulaşıcıdır.
Tedavide hastalığın şiddetine göre kremler veya sistemik ilaçlar kullanılmaktadır. Tedaviye hastalığın başladığı ilk 1-2 gün içinde başlanması önemlidir. Sık tekrarlayan ataklarda 6 ay-1 yıl süre ile baskılama tedavisi uygulanabilir.
Uçuk, hem erişkin hem de çocuklarda oldukça sık gözlenen enfeksiyonlardan biridir.
Yapılan araştırmalar insanların yaklaşık %60'ının hayatlarının bir döneminde uçuk çıkarmış olduğunu göstermektedir.
Neden uçuk oluşur?
Uçuğa neden olan "herpes simpleks" denilen virüslerdir. Herpes virüsleri; HSV-1 ve HSV-2 olmak üzere 2 tiptir. HSV-1; genellikle dudakta, HSV-2 ise genital bölgede hastalık oluşturmaktadır. Her iki tip virüs de deri döküntüsüne neden olabilmektedir.
Uçuk virüsleri bulaşıcıdır ve temas ile geçmektedir. Kişiye bir kez bulaşan herpes simpleks virüsü belirti vermeden vücutta kalabildiği gibi, ileri dönemlerde tekrar eden enfeksiyonlarla da ortaya çıkabilmektedir.
HSV-2 enfeksiyonu yeni doğanda ciddi hastalığa neden olabilir. Bu nedenle uçuk virüsü olanların bebeklere yaklaşmamaları oldukça önemlidir.
Darbeler, enfeksiyon, adet dönemi, stres, yorgunluk, bağışıklık sisteminin zayıflaması ile uçuk virüsü tekrar aktif hale gelebilir ve hastalık tetiklenebilir.
Vücudun hangi bölgelerinde uçuk çıkabilir?
Herpes simpleks virüsünün (HSV) neden olduğu lezyonlar (uçuk lezyonları) tipik olarak; eritemli (kızarmış)ve ödemli (şişmiş) zemin üzerinde grup halinde veziküller (içi su dolu kabarcıklar) şeklindedir.
Uçuk deri ve mukozada her yerde ortaya çıkabilmektedir. Ancak en çok; ağız, dudaklar, burun, kulaklar, konjonktiva (göz kapaklarının iç ve gözlerin beyaz kısmını kaplayan ince ve şeffaf bir zar), kornea (gözün bölümlerinden biri) ve genital bölgede gözlenir.
Kimlerde uçuk çıkar?
Uçuk virüsü kadın erkek yetişkin çocuk herkeste gözlenebilmektedir.
Hastaların çoğunda yaklaşık 6 saat önce yanma, batma, kaşıntı gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtileri kızarıklık ve şişlik zemininde su dolu kabarcıkların (vezikül) oluşumu izler.
Uçuk; bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde (kanser hastaları gibi) daha şiddetli ve yaygın seyredebilmektedir.
Uçuk tanısı nasıl konulur?
Yeni oluşmuş vezikül (su dolu kabarcık) tabanından alınan ufak örnek mikroskop altında incelenerek uçuk tanısı konulması mümkündür.
Kanda "herpes simpleks virüsüne karşı oluşan antikorların" tespiti de yapılabilmektedir. Ancak kanda bakılan bu değerler sadece kişinin herpes simpleks virüs ile daha önce karşılaşmış olup olmadığını gösterir.
"Tzanck testi" de tanıya yardımcı testlerden biridir.
Uçuk nasıl tedavi edilir?
Uçuk tedavisi; uçuğun ortaya çıkmasını tetikleyen faktörlerin ortadan kaldırılması (bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi, güneşten korunma gibi) ve ilaç kullanımı ile sağlanmaktadır.
Uçuk tedavisi için kullanılan ilaçlar; lokal olarak sürülebilen, ağızdan alınan ve enjekte edilen şekillerdedir. Tedavi için bazen tek bazen de kombine olarak kullanılabilirler.
Genital bölgede çıkan uçuklar, rahim ağzı kanserine neden olan HPV (human papiloma virüsü) ve aids hastalığına neden olan HIV virüsünün ortaya çıkma riskini arttırabilmektedir. Bu nedenle genital bölgedeki uçuklar mutlaka tedavi edilmelidir.
Genital bölge uçuklarının tedavisinde de yine ağızdan alınan güçlü antiviral ilaçlar ve lezyonların çabuk iyileşmesini sağlayan lokal/sürülebilen ilaçların kullanımı ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
